استاندارد های ضد انفجار

دستورالعمل های ضد انفجار اروپا (استاندارد ATEX)

دستورالعمل های ATEX از جمله استانداردهای تجهیزات ضد انفجار مهم در زمینه ایمنی و حفاظت در قاره اروپا هستند. کلمه ATEX مخفف کلمه فرانسوی Atmosphere Explosive می‌باشد. به منظور رسیدگی به امر حفاظت در برابر انفجار، اتحادیۀ اروپا دستورالعمل ATEX 94/9/EC را برای تولیدکنندگان و دستورالعمل 1999/92/EC را برای استفاده کنندگان ارائه کرد. این دستورالعمل ها به مرور زمان به قوانین رسمی در کشورهای مختلف بدل شدند.

شخص استفاده کنندۀ محصولات به منظور آنکه برای تأمین مقاصدش از تجهیز مناسبی استفاده کند، لازم است تا به مطالب و جداول استاندارد ATEX رجوع کند. به طور کلی در استاندارد ATEX تجهیزات به دو گروه 1 و 2 تقسیم می‌شوند.

گروه I: تجهیزاتی که در معادن زیرزمینی مانند معدن زغال سنگ استفاده می‌شوند و تأسیسات مرتبط کنندۀ آنها با سطح زمین که در معرض گازهایی مانند متان و گرد و غبارهای قابل احتراق هستند.

گروه II: دستگاه ها و تجهیزاتی که در سایر مناطق به جز معدن استفاده می‌شوند و ممکن است در معرض گازها و مواد قابل اشتعال باشند. جدول زیر دسته بندی های استاندارد ATEX را مشخص می‌کند.

گروه تجهیزات	دسته بندی	درجه حفاظت	تضمین محافظت	شرایط عملکرد
I	M1	خیلی بالا	دو اقدام جداگانه حفاظتی صورت می گیرد که در صورت خطا در عملکرد یک از آن ها، دیگری وظیفه خود را انجام دهد.	در صورتیی که شرایط محیط آماده برای انفجار باشد هم به دلیل ایمنی بسیار بالا می تواند به کار خود ادامه دهد.
II	M2	بالا	در شرایط عملکرد عادی تجهیزات، اقدامات حفاظتی حتی برای شرایط محیطی خطرناک هم جوابگو است.	در زمان بروز احتمال بالای انفجار در محیط باید این تجهیزات را خاموش کرده و عملکرد آن ها را متوقف کرد.
II	1	خیلی بالا	دو اقدام حفاظتی جداگانه صورت می گیردکه در صورت خطا در عملکرد یکی از آن ها، دیگری وظیفه خود را انجام دهد.	تجهیزات می توانند در ناحیه های Zone 0، 1، 2 G D 20, 21, 22 به کار خود ادامه می دهند.
II	2	بالا	در شرایط معمولی عملکردی سیستم، این تجهیزات ایمنی هستند. اما در صورت بروز شرایط بحرانی ممکن است به خوبی ایمن نباشند.	تجهیزات می توانند در ناحیه های zone 1 ، 2 G و 21, 22 D به کار خود ادامه دهند.
II	3	معمولی	فقط در شرایط معمولی عملکردی سیستم دارای ایمنی هستند.	تجهیزات می توانند در ناحیه های zone 2 G و 22 D به کار خود ادامه دهند.

دستورالعمل های ضد انفجار در ایالات متحده آمریکا و کانادا

در آمریکای شمالی یک سری دستورالعمل در راستای افزایش ایمنی و استانداردهای تجهیزات ضد انفجار تحت عنوان Hazloc ایجاد شده است. موسسات زیر نقش مهمی در جمع آوری این دستورالعمل ها داشته اند.

آزمایشگاه های کارفرمایان (Underwriters Laboratories Inc (UL
موسسه بین المللی CSA
تحقیقات سازندگان (Factory Mutual Research (FM)
انجمن مهندسان برق (Institute of Electrical & Electronics Engineers (IEEE
انجمن ابزاردقیق و اتوماسیون ISA – The Instrumentation, System and Automation Society
مدیریت ایمنی و سلامت معادن (Mine Safety and Health Administration (MSHA
اتحادیۀ بین المللی تولید کنندگان محصولات الکتریکیNEMA – National Electrical Manufacturers Association
اتحادیۀ بین المللی ضد حریق (National Fire Protection Association (NFPA

به طور کلی کدهای ضد انفجار در ایالات متحدۀ آمریکا NEC) National Electrical Code) و در کانادا CEC) Canadian Electrical Code) نامیده می‌شوند. در قسمت زیر به تشریح استاندارد آمریکایی NEC500 بپرداخته می شود.

دسته بندی تجهیزات و محیط در کد آمریکایی NEC500

در استاندارد آمریکایی NEC برای تعیین میزان خطر محیط های مختلف، بر اساس نوع مواد آتش گیر موجود در محیط ها سه کلاس تعریف شده است که عبارتند از :

کلاس 1 محیطی است که در آن گازهای دارای قابلیت اشتعال وجود دارد مانند تأسیسات نفتی و جایگاه های سوخت
کلاس 2 محیطی است که در آن گرد و غبارهای قابل اشتعال مانند غبار منیزیم، آلومینیوم و… موجود باشد.
کلاس 3 محیطی است که در آن فیبرهای قابل اشتعال مانند پنبه، براده های چوب، پارچه و… موجود باشد.

هرکدام از سه کلاس ذکر شده برحسب احتمال آتش سوزی به دو بخش (Division) تقسیم می‌گردند که عبارتند از:

بخش 1: در شرایط عادی و هنگام بهره برداری از تجهیزات، مواد آتش زا در فضا وجود دارد.
بخش 2: در شرایط عادی و هنگام بهره برداری از تجهیزات، مواد آتش زا در فضا وجود ندارد، اما در حالت غیر عادی و به دلایل مختلف از جمله بروز مشکل در تجهیزات، این مواد به محیط وارد شده و منطقه پرخطر می‌شود.

اگر محیطی جزو کلاس های 1 و 2 قرار بگیرد، لازم است تا نوع گاز و گرد و غبار قابل اشتعال موجود در محیط مشخص گردد که در استاندارد NEC500 این تقسیم بندی به صورت زیر ارائه شده است:

کلاس بندی منطقه

زیر گروه کاری

کلاس 1

گروه A: محیطی که در آن گاز استیلن وجود دارد.

گروه B: محیطی که در آن گاز هیدروژن وجود دارد.

گروه C: محیطی که در آن گاز اتیلن وجود دارد.

گروه D: محیطی که در آن گاز پروپان وجود دارد.

کلاس 2

گروه E: محیطی که در آن غبار فلز وجود دارد.

گروه F: محیطی که در آن گرد و غبار و خاکستر زغال سنگ وجود دارد.

گروه G: محیطی که در آن گرد و غبار ناشی از غلات وجود دارد.

هیچ مطلبی یافت نشد